“ඩොක්ටර් මගේ ලේ වර්ගය B නෙගටිව්. ඒකෙන් බබාට ප්‍රශ්නයක් වෙනවද
“ඩොක්ටර් මගේ ලේ වර්ගය B නෙගටිව්. ඒකෙන් බබාට ප්‍රශ්නයක් වෙනවද?
”
”ගර්භනී මව්වරුන්ගේ සායනයේදී නිතරම අම්මලා අහන ප්‍රශ්නයක් තමයි මේක
ලේ වර්ගය නෙගටිව් වන අම්මලාට බලපාන Rh Incompatibility තත්ත්වය ගැන තමයි අම්මලාට මේ ගැටළුව තියෙන්නේ
ඇයි සමහර අයගේ ලේ වර්ගය නෙගටිව් වෙන්නේ?අපේ ලේ වර්ගය එහෙම නැත්නම් රුධිර ගණය තීරණය වන්නේ රතු රුධිර සෛල වල පවතින ප්‍රතිදේහජනක අනුවයි.
A, Ab, B, සහ O ලෙසට ප්‍රධාන රුධිර ගණයන් හතරක් පවතී.
A, Ab, B, සහ O ලෙසට ප්‍රධාන රුධිර ගණයන් හතරක් පවතී.ඊට අමතරව Rh කියන ප්‍රතිදේහජනකය පවතින පුද්ගලයන් Rh පොසිටිව් ලෙසත් Rh ප්‍රතිදේහජනක නැති පුද්ගලයන් Rh නෙගටිව් ලෙසත් සලකනවා.
ගර්භනී මව්වරුන්ට මෙහි ඇති බලපෑම මොකක්ද?Rh නෙගටිව් අම්මලා, ඒ කියන්නේ ඔබේ රුධිර වර්ගය,
A නෙගටිව්
B නෙගටිව්
O නෙගටිව්
AB නෙගටිව් නම්
ඔබේ ස්වාමිපුරුෂයාගේ රුධිර ගණය Rh පොසිටිව් නම් දරුවා Rh පොසිටිව් වීමට අවස්ථාවක් තියෙනවා.
ඉතිං ඔබේ දරුවා Rh පොසිටිව් නම් ගර්භනී සමයේදී දරුවාගේ කළල අවස්ථාවේදී එම Rh පොසිටිව් රුධිරයට ඔබ නිරාවරණය වූහොත් මවගේ ශරීරයේ ප්‍රතිදේහ වර්ධනය වෙනවා.
ඉතිං ඔබේ දරුවා Rh පොසිටිව් නම් ගර්භනී සමයේදී දරුවාගේ කළල අවස්ථාවේදී එම Rh පොසිටිව් රුධිරයට ඔබ නිරාවරණය වූහොත් මවගේ ශරීරයේ ප්‍රතිදේහ වර්ධනය වෙනවා.කොහොමද කළල රුධිරයට මවක් නිරාවරණය වෙන්නේ?මෙවැනි අවස්ථාවක අපි fetomaternal hemorrhage කියලා කියනවා
• ස්වාභාවික හෝ උත්ප්‍රේරිත ගබ්සාවකදී• උදර ප්‍රදේශයේ සිදුවූ අනතුරකදී•ස්වභාවික දරු ප්‍රසූතියකදී• ගර්භනී සමයේදී සිදුකර ඇතැම් ප්‍රතිකාර (Inviasive obstetrics procedures)අම්මගේ රුධිරයේ Rh ප්‍රතිදේහ ඇති වූහොත් මොකද වෙන්නේ?.සාමාන්‍යයෙන් බොහෝ අවස්ථාවලදී මෙහි බලපෑම ඇතිවන්නේ දෙවන දරුවාටයි. ඉන්පසු පිළිවෙලින් පසුව උපදින දරුවන්ට මුලින් දරුවන්ට සාපේක්ෂව මෙහි අවදානම වැඩි වෙනවා
ඉන්පසු පිළිවෙලින් පසුව උපදින දරුවන්ට මුලින් දරුවන්ට සාපේක්ෂව මෙහි අවදානම වැඩි වෙනවායම් අවස්ථාවකදී මවගේ රුධිරයේ ඇතිවූ Rh ප්‍රතිදේහ ගර්භනී අවස්ථාවේදී දරුවාගේ රුධිරයට ඇතුළු වූ විටදී දරුවාගේ රුධිර සෛල විනාශ වීමෙන් දරුවාට රක්තහීනතාවය ඇතිවෙනවා
මෙය fetal alloimmune induced haemotytic anemia ලෙසට හඳුන්වනවා.
Rh නෙගටිව් ඔබ කල යුත්තේ කුමක්ද? විවාහ වීමට බලාපොරොත්තු වන හෝ ගර්භනී භාවයට පත්වීමට බලාපොරොත්තුවෙන් සිටින කාන්තාවක් නම් ඔබේ රුධිර ගණය පරීක්ෂා කර ගැනීම ඉතා වැදගත්
ඔබ Rh නෙගටිව් කාන්තාවක් නම් ඔබගේ සහකරුගේ රුධිර ගණය පරීක්ෂා කරගන්න.
ඔබ දෙදෙනාම නෙගටිව් නම් දරුවාගේ රුධිර ගණය නෙගටිව් වන නිසා Rh Incompatibility තත්ත්වය ඇතිවීමේ ඉඩකඩ ඉතා අඩුයි.
නමුත් ඔබේ සහකරුවා පොසිටිව් රුධිර ගණය ඇත්තෙක් නම් ගර්භනී කාලයේදී සැලකිලිමත් වීම ඉතා වටිනවා
ගර්භනී කාලයේදී ඔබගේ රුධිර ප්‍රතිදේහ නිපදවී ඇත්දැයි පරීක්ෂා කිරීම සිදු කරයි
• පළමුව සායනයට පැමිණෙන විටදී
• ගර්භනීභාවය සති 28ක් වන විටදී
• සති 34-36 අතර කාලයේදී
මෙසේ ඔබේ රුධිරයේ ප්‍රතිදේහ පරීක්ෂා කිරීම සාමාන්‍යයෙන් සිදු කරයි.
මේ පරීක්ෂණ නොවරදවාම නියමිත දිනට සිදුකරගන්න.
ගර්භනී කාලයේදී සාමාන්‍යයෙන් 28 වන සතියේදී Rh නෙගටිව් මව්වරුන්ට ප්‍රතිදේහ නාශක ඖෂධ ලබා දීම සිදුකරයි.
ඇතැම් අවස්ථාවලදී වාර දෙකකදී 28 වන සතියේදී හා 34 වන සතියේදී ඒවා ලබාදීම සිදුකරයි. නොවරදවාම ඒවා ලබා ගන්න.
ගර්භනී කාලයේදී යම් හෙයකින් ප්‍රතිද්‍රෙහ වර්ධනය වී ඇති බව පරීක්ෂණ වලින් තහවුරු වීමක් සිදුවුවහොත් ඒ සඳහා ඖෂධ ලබාදීම සිදු කරනවා. එමෙන්ම කළලයේ වර්ධනය පිළිබඳව ස්කෑන් පරීක්ෂණය මඟින් ක්‍රමානුකූලව නිරීක්ෂණය කරයි.
එමෙන්ම කළලයේ වර්ධනය පිළිබඳව ස්කෑන් පරීක්ෂණය මඟින් ක්‍රමානුකූලව නිරීක්ෂණය කරයි.Rh නෙගටිව් මවක් ගර්භනී සමයේදී කළල රුධිරයට නිරාවරණය වන අන්දමේ සිදුවීමකට මුහුණ දුන්නොත් එම අවස්ථාවේදී අවශ්‍ය පරිදි ප්‍රතිකාර සිදුකරයි.
යම් ආකාරයකින් දරුවාට ප්‍රතිදේහ ඇතුළු වී ඇත්නම් ඒ සඳහා විශේෂිත ප්‍රතිකාර ක්‍රම පවතී.
*විශේෂ අවධානයට->
ඔබේ රුධිර ගණය නෙගටිව් අයෙක් නම් මේ පිළිබඳව අනවශ්‍ය බියක් හෝ චකිතයක් ඇතිකර ගත යුතු නැහැ.
නවීන වෛද්‍ය විද්‍යාත්මක ක්‍රම අනුව මේ තත්ත්ව මගහරවා ගෙන නීරෝගී දරුවකු බිහිකරගැනීම වර්තමානයේදී ඉතා සාර්ථකව සිදුවන ක්‍රියාවලියකි
නවීන වෛද්‍ය විද්‍යාත්මක ක්‍රම අනුව මේ තත්ත්ව මගහරවා ගෙන නීරෝගී දරුවකු බිහිකරගැනීම වර්තමානයේදී ඉතා සාර්ථකව සිදුවන ක්රියාවලියකිඒ නිසා දැනුවත් වීම යහපත් වන අතර බියවීම අනවශ්‍ය කාරණාවක්.
Dr. Prabath KavindeSenior House officer
Gynecology and Obstetrics unit
PGH Badulla.
